Dầu cầu chủ động – bộ vi sai (gọi là dầu cầu) là thành phần không thể thiếu cho sự hoạt động của ô tô. Dầu cầu có nhiệm vụ làm giảm ma sát, giảm mài mòn, tróc rỗ khi hệ bánh răng quay ăn khớp với nhau, Đặc biệt trong điều kiện áp lực rất lớn (cực áp) hệ bánh răng Hypoid cần một loại dầu nhờn chịu cực áp tốt giúp cầu xe hoạt động trơn tru tăng tuổi thọ của cầu xe.
Cầu chủ động - bộ vi sai (hình minh họa: internet)
Điều kiện làm việc của cầu chủ động – bộ vi sai (cầu xe)
Cầu xe làm việc trong điều kiện mài mòn lớn, áp lực cao, momen xoắn lớn, momen xoắn và tốc độ quay thay đổi liên tục.
Nhiệt độ làm việc của cầu xe tương đối thấp vì cầu xe không tiếp xúc với nguồn nhiệt lớn như dầu động cơ và dầu hộp số
Đặc điểm của dầu cầu
Với điều kiện của việc của hệ bánh răng cầu xe như trên thì dầu cầu có đặc điểm là màng dầu dày hơn các loại dầu khác dùng trên ô tô, bổ sung thêm phụ gia, đặc biệt là phụ gia chống cực áp.
Dầu cầu chịu sự trượt cắt nhỏ (vì tốc độ quay chậm) và có tốc độ oxy hóa thấp (vì nhiệt độ làm việc thấp).
Khi nào nên thay dầu cầu
Không nên thay dầu cầu quá sớm vì sẽ gây lãng phí tăng ô nhiễm môi trường, và cũng không nên thay dầu cầu quá trễ vì gây hại tới sự vận hành của cầu xe, giảm tuổi thọ cầu xe.
Cũng như các loại dầu nhờn khác, có nhiều nguyên nhân làm ta phải thay dầu cầu nhưng được tóm tắt trong 3 nhóm nguyên nhân:
1. Sự biến chất của dầu gốc
2. Sự cạn kiệt phụ gia
3. Sự nhiễm bẩn
Vì vậy nếu có ít nhất 1 trong 3 nhóm nguyên nhân ở trên xảy ra với dầu cầu thì ta phải thay dầu.
“Có 1 khách hàng sử dụng 1 loại dầu cầu cho xe đầu kéo, sau 10 năm vận hành khi tháo dầu ra thì thấy dầu vẫn còn sáng màu, cảm giác dầu vẫn còn tốt nên tiếp tục đổ vào dùng tiếp”. Rõ ràng nếu đúng như màu sắc hiện có của dầu cầu dùng 10 năm như trên thì dầu cầu này không gặp phải nhóm nguyên nhân thứ 1 và 3. Điều này cũng dể hiểu vì dầu cầu vận hành trong môi trường nhiệt độ không cao và ít tiếp xúc với không khí (có chất oxy hóa là oxy) nên dầu ít bị oxy hóa. Ngoài ra dầu cầu nằm trong hộp kín không phải nhiễm các chất bẩn bên ngoài như nước, đất đá, bụi, diesel, dung môi… Cho nên dầu sắc của dầu cầu thường biến đổi rất ít mặc dù dùng trong thời gian dài. Nhưng rất có thể dầu này đã gặp phải nguyên nhân thứ 2, vì sau khi vận hành trong thời gian dài hệ phụ gia (đặc biệt là phụ gia cực áp) đã bị cạn kiệt.
Điều gì xảy ra nếu tiếp tục sử dụng dầu cầu đã bị cạn kiệt phụ gia ? Nó sẽ mang lại hậu quả lớn cầu hệ cầu chủ động – bộ vi sai. Phụ gia bị biến đổi thành các hợp chất khác nhau nhưng đều có tính chất chung là có tính axit, các axit này kết hợp với các axít hữu cơ do dầu gốc bị oxy hóa tạo ra gây ăn mòn hợp kim – kim loại chế tạo bánh răng. Phụ gia cực áp trong dầu bị cạn kiệt làm suy giảm nghiêm trọng khả năng chống cực áp của dầu, hệ bánh răng sẽ nhanh chóng bị mài mòn, tróc rỗ, sức mẽ, gãy răng… do chịu các áp lực tác động lớn, làm suy giảm sự bôi trơn, suy yếu cầu xe và giảm tuổi thọ cầu xe nhanh chóng.
Vậy cụ thể khi nào ta nên thay dầu cầu?
Điều này phụ thuộc vào loại dầu mình sử dụng. Cụ thể, dầu cầu được sản xuất từ dầu gốc tổng hợp có tuổi thọ dầu cao, xếp sau là dầu gốc bán tổng hợp, kế đến là dầu gốc khoáng nhóm 2, và kém nhất là dầu gốc gốc khoáng nhóm 1.
Phụ gia cũng là yếu tố quyết định, mà quan trong nhất là phụ gia cực áp (EP). Với cách phân loại chất lượng dầu bánh răng của API (Viện dầu mỏ Hoa Kỳ), dầu cầu có cấp GL- càng cao cho thời gian vận hành lâu hơn nhờ hàm lượng phụ gia cực áp lớn hơn:
- Dầu cầu cấp GL-1, GL-2 không chứa phụ gia cực áp
- Dầu cầu cấp GL-3 chứa phụ gia cực áp lượng thấp
- Dầu cầu cấp GL-4 chứa phụ gia cực áp lượng trung bình
- Dầu cầu cấp GL-5 chứa lượng phụ gia cực áp rất cao (khoảng gấp đôi so với dầu cấp GL-4).
Chu kỳ thay dầu cầu có thể tính bằng phương pháp là số km vận hành hoặc thời gian (số năm) vận hành. Thông số nào tới trước thì được áp dụng. Đối với xe vận hành nhiều (như xe thương mại), chu kỳ thường tính bằng số km vận hành. Đối với xe ít vận hành, hoặc xe trên công trường (như xe du lịch, thiết bị cơ giới) thường tính theo thời gian (số năm) vận hành.
Giới thiệu dầu cầu Kixx Geartec GL-5
Kixx Geartec GL-5 là dầu cao cấp, đa chức năng, có tính ổn định nhiệt tốt, phụ gia EP phù
hợp với các hộp số truyền động trong ô tô (hộp số sàn, hộp truyền
động trong xe cơ giới, cầu vi sai).
Ưu điểm:
• Kéo dài tuổi thọ các bánh răng nhờ các phụ gia có khả năng
chống mài mòn hiệu quả.
• Chống các hiện tượng mỏi bề mặt răng cho sự tác động của tại
trọng lớn.
• Chống lại các hiện tượng rỗ tế vi.
• Dầu có khả năng chống oxy hóa tốt giúp tuổi thọ dầu kéo dài.
• Chống lại các hiện tượng ăn mòn kim loại và chống gỉ.
Sản phẩm Kixx Geartec GL-5 85W-140